Մերօրեայ միջազգային դիւանագիտական-քաղաքական փոխյարաբերութիւնները այլ կերպ քան խառնիճաղանջ բնութագրելը հնարաւոր չէ։

Անխտիր միջպետական բնագաւառների բոլոր մակարդակներում տիրական են ոչ-ստանդարտ, ոչ-օրինաչափ յարաբերութիւններ։ Այստեղից էլ՝ ՄԱԿ-ի առանց այն էլ , մեղմ ասած՝ ոչ հաւասարակշիռ ու հեղինակազուրկ ինստիտուտի վերածւելու իրողութիւնը։

Համաշխարհային մասշտաբով, համեմատ նախկին տասնամեակների, տարբեր աշխարհամասերում ընթացող արիւնալի բախում-հակամարտութիւններին զուգահեռ, բազմապատկւել են ուժային գերմեծ կենտրոնների սառը պատերազմի օրինաչափութեամբ դրսեւորումները։ Այս առնչութեամբ յարգելի ընթերցողը կը վկայի մէկը միւսին յաջորդող՝ միջուկային զէնքերի տարբեր կարգի փորձարկման յայտարարութիւնների մասին, ԱՄՆ-ի, ՌԴ-ի, Չինաստանի, ինչու չէ նաեւ Հիւսիսային Կորէայի միջոցով։ Նաեւ այս գծով նշմարելի են լուրջ բարդութիւններ ու մերթ ընդ մերթ անկանխատեսելի զարգացումներ՝ եւս երկու հնամենի հակամարտ ու միջուկային տրամաչափի երկրներ՝ Պակիստանի եւ Հնդկաստանի միջեւ։ Եւ ցաւօք, պէտք է արձանագրել, որ վերոգրեալ խախտւած ստանդարտների առկայութեան դէպքում, սառը պատերազմական փոխյարաբերութիւններն ի զօրու են վերաճելու թէժ հակամարտութիւնների բռնկումներով, դրանցից բխող անկանխատեսելի հետեւանքներով…։

Այս ամէնի խորապատկերում, սակայն, ամենատեսանելի՜ ն թրամփեան ԱՄՆ-ի հեգեմոնիայի այսպէս ասած՝ ուժային մրցավազքն է, որն մէկ կողմից աջ ու ահեակ ձեռնոց է նետում աշխարհաքաղաքական ու տնտեսական մրցակիցներին, իսկ միւս կողմից էլ, զաւեշտալիօրէն՝ որպէս «խաղաղութեան» դրօշակակիր՝ չի խորշում նոյնիսկ սպառնալ ինքնիշխան երկրների , ինչպէս միջինարեւելեան, այնպէս էլ՝ եւրո-արեւելեան, լատինամերիկեան ու մինչեւիսկ՝ աֆրիկեան ցամաքամասերում…։ Այս գծով փաստացի օրինակներ են Իրանի դէմ Իսրայէլի հետ համատեղ ոտնձգում-վայրագութիւնն ու այս օրերին Վենեզուէլային, Մեքսիկային, Նիգերիային ու… զինւորական յարձակման սպառնալիքներ տեղալու զոռբայութիւնները…։ Իսկ ոչ ոքու համար գաղտնիք չէ նոյն թրամփեան ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի հակառուսական զօրաշարժը՝ Ուկրաինային Թոմահաուգ գերհզօր հրթիռների մատակարարման միջոցով։

Թրամփեան ԱՄՆ-ի դիւանագիտութիւնն ու քաղաքական հեգեմոնիայի կուրսը տառապում է ոչ միայն արկածախնդիր-գոռոզ պահւածքով, այլ եւ մանաւանդ պախարակւում է աշխարհով մէկ։

ԱՄՆ հասարակայնութեան տարբեր խաւերի խոշոր տոկոսը չի բաժանում ու դատապարտում է նոյն թրամփեան կառավարման թէ՛ ներքին, եւ թէ՛ յատկապէս արտաքին քաղաքականութիւնը։ Եւ միաժամանակ փաստ է, որ նոյն քաղաքական գործելակերպի արդիւնքում է, որ ԱՄՆ կառավարական ամբողջական համակարգի գործունէութիւնն զրոյացւել է արդէն աննախադէպ՝ աւելի քան 40 օր, իսկ արտաքին աշխարհի տեսադաշտից էլ ակնբախօրէն չեն վրիպում նոյն Ամերիկայի երկակի ստանդարտներին տուրք տալու անբարոյ պահւածքը, երբ մանկասպան ու ցեղասպան Իսրայէլին է նեցուկ կանգնում կամ էլ՝ անամօթաբար Սպիտակ տանը հիւրընկալում աշխարհի թիւ մէկ տեռորիստների պարագլուխ՝ նախկին դաէշական ու այժմ Սիրիայի դրածոյ կառավարչին…։

Ահաւասիկ, սրանք են համաշխարհային խառնիճաղանջ առօրեայի եւ միեւնոյն ժամանակ՝ բոլոր ընդունելի ստանդարտներն ու չափանիշերն ոտնատակ տւող փոխ-յարաբերութիւնների պատճառ-հետեւանքները, որոնք, տայ Աստւած՝ յանուն մարդկային բարօրութեան, վերափոխւեն դէպի բարի ու կանխատեսելի հեռանկարի…։

Դերենիկ Մելիքեան