Եըլդըզի մահափորձը

21 Հուլիս , 1905

Ի սկզբանե, Հ.Յ. Դաշնակցության անխախտ համոզումը եղել է, որ հայ ժողովրդի դժբախտության գլխավոր պատասխանատուն Սուլթան Համիդն է: Այդ չարիքի վերացումը դարձել էր կուսակցության նպատակներից մեկը:

Կուսակցության Երրորդ Ընդհանուր Ժողովը, որը գումարվել է Սոֆիայում, ընդունում է Կ. Պոլսում սուլթանին ահաբեկելու որոշում։  Գործին ղեկավարությունը հանձնվում է Քրիստափոր Միքայելյանին։

1905 թվականի  մարտի 17-ին, Սոֆիայի մոտիկ Վիտոշ լեռան վրա կատարված ռմբային փորձի ընթացքում դժբախտ արկածի ժամանակ զոհվում են Քրիստափորն ու իր գործակից Վռամշապուհ Քենտիրյանը: Գործի ղեկավարությունը հանձնվում է  Սաֆոյին:

Քրիստափորի մահից չորս ամիս հետո 1905 հուլիսի 21-ին մահափորձն իրականացվում է: Ձիակառքում ինքնագործ ռումբը պայթում է ճիշտ որոշված ժամանակին, Ելտզ պալատին կից մզկիթի դռան մոտ, բայց Սուլթանն անվնաս է մնում։ «Սելամլըք»-ի արարողության ավարտին Սուլթանը պատահական խոսակցություն է ունենում  Շեյխ-Իվլ-Իսլամի հետ, որի պատճառած մեկ ու կես վայրկյանի ուշացումը հեռու է պահում ռումբը կրող կառքից եւ նրան ազատում է մահից։

Քրիստափորի անակնկալ մահը, ձեռնարկի ձախողությունը անկասկած մեծ հարված եղավ Հ.Յ. Դաշնակցության համար: Բայց հեղափոխության համար հավելյալ արյուն թափելու քրիստափորյան պատգամը՝ նրա հեղինակին իսկ ինքնազոհության օրինակով  է նվիրագործում: