«Դրօշակ»-ի Առաջնորդող. Փորձություն
27 Հոկտեմբեր 2025
Հայաստանը, ըստ էության, դանդաղ մտնում է նախընտրական պայքարի հորձանուտի մեջ։ Եթե գործընթացները զարգանան նախանշված ժամանակացույցով, ապա այդ ընտրությունները տեղի կունենան 2026-ի հունիսի սկզբին։ Չպետք է բացառել, սակայն, որ ընտրության արդյունքների հարցում խոր մտահոգություններ ունեցող Փաշինյանը ցանկացած պահի կարող է գործի դնել, պայմանականորեն ասած, պլան Բ-ն, անակնկալ հայտարարելով արտահերթ ընտրությունների մասին։ Նշենք նաև, որ նախընտրական այս գործընթացի մեկնարկը վաղուց տվել է ինքը՝ Փաշինյանը, իր «Կրթությունը նորաձև է» հանդիպումների շարքով և այլ միջոցառումներով։ Հենց այս իրողություններն էլ համապատասխան ազդակ հանդիսացան քաղաքական տարբեր ուժերի ու միավորումների համար: Մյուս կողմից հանրային դաշտում հասունացած է ազգային-պետական կյանքը գահավիժման ընթացքից դուրս բերելու, անվտանգության և զարգացման կայուն հուն տեղափոխելու ընդհանրական պահանջը։
2025 թ. հոկտեմբերի 12-ին Երևանում տեղի ունեցավ «Մեր ձևով» շարժման հաշվետու ժողովը։ Շարժումը, գործարար Սամվել Կարապետյանին, Հայոց եկեղեցու հոգևոր հայրերին և մյուս քաղբանտարկյալներին ազատ արձակելու պահանջին զուգահեռ, կարևորում է իշխանափոխության անհրաժեշտությունը՝ ներկայացնելով համընդհանուր ճգնաժամի հաղթահարման և «վերականգնման» իր ծրագրերը։
Որպես հաջորդող քայլ, շարժումը նույն օրակարգով հանրահավաք և երթ իրականացրեց հոկտեմբերի 18-ին։ Ի՞նչ սկզբնական եզրակացությունների կարելի է հանգել այս շարժման, ինչպես նաև Հայաստանում սկիզբ առած համանման գործընթացների առիթով։
Նախ արձանագրենք, որ 2018 թվականին Փաշինյանի գլխավորած շարժումից հետո «Մեր ձևովը» երիտասարդության առաջնորդությամբ հրապարակ իջած հաջորդ շարժումն է։ Իր մի շարք առավելությունների հետ միասին այն նաև կարող է ընկալվել որպես շահեկան այլընտրանք նախորդի նկատմամբ։
Նոր շարժման գլխավոր առավելությունը նրա ազգային բնույթն է, հավատարմությունը ազգային արժեքներին, ինչը վերջինիս ընդգծված տարբերությունն է ազգայինը ոտնակոխ անող փաշինյանական ապազգային, հախուռն ու հակաժողովրդավարական ուժի նկատմամբ։
«Մեր ձևովը» հրապարակ է իջել ծրագրով, որի առանցքում տնտեսության վերականգնումն է և սոցիալական խնդիրների լուծումը։ Սրա կողքին երիտասարդները խոսում են նաև ազգային հարցերի՝ այդ թվում Արցախի թեմայով։ Ընդ որում շարժման մասնակիցները խուսափում են կոշտ ու հայհոյախառն բառապաշարից, առհասարակ երկրորդական տեղ են հատկացնում Փաշինյանի գլխավորած «փոքր խմբակին»։ Հոկտեմբերի 18-ի հանրահավաքի ժամանակ շարժման ղեկավար Նարեկ Կարապետյանն ասաց. «Մեր պայքարը ոչ թե մեղավորների, այլ աղքատության դեմ է»։
Երիտասարդ ուժի հանգիստ, հավասարակշռված ու ինքնավստահ պահվածքը դրականորեն է ազդում հանրության վրա, որը հոգնել ու զզվել է նիկոլական ամենօրյա հիստերիկայից, ազգին սև ու սպիտակի բաժանելու պառակտիչ գործելաձևից։
Այս շարժման բարոյական կայուն հիմքն է ապահովում այն հանգամանքը, որ նրա միլիարդատեր առաջնորդը ոչ միայն Հայաստանում թալանչիական բիզնես ծավալած օլիգարխ չէ, այլև օտարության մեջ վաստակած գումարներից հսկայական ներդրումներ է կատարել Հայաստանի և Արցախի տնտեսությունների մեջ՝ կրթական, առողջապահական և այլ ոլորտներում։ Ի դեպ, Նիկոլ Փաշինյանը լրջորեն մտածելու պատճառ ունի, թե որքանով շահեց ու որքանով կորցրեց անհեթեթ պատճառաբանությամբ հարգված գործարարին ձերբակալելով։ Արդյո՞ք իր չհաշվարկված քայլը պատճառ չդարձավ, որ Սամվել Կարապետյանի անունով առաջնորդվող շարժումը կարճ ժամանակում մեծ տարածում գտներ երկրով մեկ, ձևավորելով համակիրների աճող մեծ բանակ։
Մենք տեսնում ենք, որ ներքաղաքական կյանքում տեղի են ունենում այլ համախմբումներ ևս, որոնք վկայում են ազգային հիմքի վրա քաղաքական դաշտի բարեփոխման մասին։ Կարծես թե դանդաղորեն տիրապետող է դառնում այն բանի գիտակցումը, որ հայրենիքի համար ճակատագրական պահին անհրաժեշտ է մի կողմ թողնել ներքին տարակարծությունները և հանուն երկրի ու պետականության փրկության գործել միասնաբար։ Մեր նշած «միասնաբար»-ը գերիշխող նպատակի առանցքի շուրջ միավորվելը և համադրված գործելն է, ինչը, բնավ, չի նշանակում մեխանիկական միավորում։ Նման միավորումը կլիներ արհեստական և նվազ արդյունավետ, սակայն եթե ազգային ճակատի ուժերը որոշեն գաղափարաքաղաքական իրենց ծրագրերի ուղեցույցին համապատասխան գնալ սեփական ճանապարհով, միաժամանակ միասին պայքարել գալիք ընտրությունների արդար անցկացման համար, բացառել միմյանց դեմ գործելը և պայմանավորվել իրենցից որևէ մեկի հաղթանակի հետ հաշվի նստելու մասին, սա կարող է հանգեցնել նաև հանրային դաշտի համերաշխությանը և կրավորական զանգվածներին կմղի մասնակից դառնալու երկրի վերածնության գործին։
Իշխանության վերջին շրջանի անհավասարակշիռ քայլերը, Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցու դեմ ձեռնարկված չեկիստական բնույթի սրբապիղծ ոտնձգությունները վկայում են, որ կառավարողները շատ լավ տեսնում են հանրային դաշտի ակտիվացումները և քաղաքական կյանքի խմորումները ու հասկանում են, որ անկասելիորեն նվազում է իրենց սոցիալական հենարանը։ Այս ամենի դեմ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած իշխանության պատկերացրած հակամիջոցներն են պառակտիչ և վարկաբեկիչ քայլերը, ինչպես և իրավական խայտառակ հետապնդումները։ Ասվածի ամենաակնառու փաստն այս օրերին եկեղեցու ներսում պառակտիչներից յուրայինների թիմ ձևավորելու ջանքն է, քրեական անհեթեթ ամբաստանությունները և դրանց հիման վրա իրականացվող ձերբակալությունները։ Պետք է լավ ըմբռնել, որ նույն քանդիչ ու թունավոր ուղեղն է փորձում խառնշտորել ընդդիմադիր ազգային դաշտը, մեծացնել «հների» ու «նորերի» միջև կանգնեցված արհեստական անջրպետները։ Պետք է լավ հասկանալ, որ Հայաստանը անսահմանափակ կադրային ներուժ չունի և զարգացման նախորդ շրջաններում կայացած, իրենց երկրին ու պետականությանը ծառայած աչքի ընկնող ուժերի և գործիչների մեկուսացումը, վարկաբեկումները և ձերբակալություններն ուղղակիորեն ծառայում են Նիկոլ Փաշինյանի առջև քաղաքական դաշտի ամայացմանը և նրա վերարտադրության հնարավորությունների մեծացմանը։
Յոթ տարի Նիկոլ Փաշինյանը փորձեց այդ դաշտից դուրս մղել իր հակազգային քաղաքականության դեմ ընդդիմացող գործիչներին և ուժերին՝ դատապարտել ու մեկուսացնել, և եթե չկարողացավ, նշանակում է հիմքեր չուներ։ Բայց չունենալով նոր ասելիք և պայքարի նոր գործիքներ նա կրկին ու կրկին փորձելու է վարկաբեկել հանուն հայրենիքի և պետականության գործող ուժերին, դիմելու է ամենախայտառակ և ամենաանօրինական քայլերի։ Նիկոլ Փաշինյանը սարսափում է իշխանությունը կորցնելու հեռանկարից և պատրաստ է ամեն ինչի՝ հուսալով, որ Արևմուտքը կպաշտպանի իր դրածոյին կամ, առնվազն, աչք կփակի նրա բոլոր ապօրինությունների և բռնությունների վրա։ Փաշինյանն իրեն ծախում է արևմուտքին, որպես թե ռուսամետ ուժերի իշխանության գալը արգելակող պատվար և այդ «հերոսկան առաքելության» դիմաց Արևմուտքից ու թուրքադրբեջանական տանդեմից աջակցություն է մուրում է իր վերարտադրության համար։
Ազգային վերածնության գաղափարի շուրջ համազգային բռունցքի ձևավորումն այն ուժը կդառնա, որը հոգեկան անհավասարակշիռ ղեկավարին կստիպի տասն անգամ մտածել ամեն մի հակաօրինական քայլից առաջ։ Մեծ փորձության վերածվող համապետական ընտրությունների նախօրյակին ընդդիմադիր ուժերի հերթական քննությունը կդառնան նոյեմբերի 16-ին տեղի ունենալիք Վաղարշապատի ավագանու ընտրությունները։ Գյումրու հաջող օրինակից հետո քաղաքական ուժերը կրկին պետք է փաստեն ընդհանուրի շահը մասնավոր հավակնություններից գերադասելու իրենց հասունությունը, անկեղծությունը և իրապես անկախ ուժ լինելը։ Եթե նրանք արժանապատվորեն հաղթահարեն այս փորձությունը, դա կամրապնդի մեր հույսերը երկրի ընդհանուր վերափոխման հավանականության հարցում։
Հ․Գ
«Առաջնորդողը» պատրաստ էր հրապարակման, երբ ոստիկանական խունտայի միջոցով, հերթական շոուի բեմադրմամբ, տեղի ունեցավ Գյումրիի քաղաքապետ Վարդան Ղուկասյանի ձերբակալությունը։
Մենք ինչպես և ուրիշներ մի շարք անգամներ գրել էինք, որ Փաշինյանը չի հանդուրժի ընտրությունների շրջանում երկրի երկրորդ քաղաքի կառավարման ղեկի գտնվելը ընդդիմադիր գործչի ձեռքում։
Սրա ամենաակնառու փաստարկը նույն ճակատագրին արժանացած այլ ընտրված ղեկավարների օրինակն է։ Մյուս կողմից, Վաղարշապատի ավագանու ընտրությունների շեմին սա յուրատեսակ նախազգուշացում է բոլոր նրանց, ովքեր հավակնում են մրցակցել Փաշինյանի թիմակից թեկնածուի հետ։ Երկրի ղեկավարի անմիջական թելադրանքով կրկնվող ոտիկանական խունտայի բռնությունները, ձերբակալություններն ու կեսգիշերային դատավարությունները նպատակ ունեն նաև վերականգնելու հասարակության մեջ այն վախը, որը գոյություն ուներ Փաշինյանական բանդայի իշխանության գալուց հետո։ Ամբողջովին ձախողված, երկիրը պարտությունների և կորուստների տարած ղեկավարը հասկանում է, որ ուռճացող հասարակական դժգոհության պայմաններում կանխատեսելի է գալիք ընտրություններում ժողովրդի բացարձակ մեծամասնության մասնակցությունը, ինչը իշխող ուժի համար կնշանակի միանշանակ պարտություն։
Եթե վախ տարածելու ճանապարհով հնարավոր դառնա ընտորղների մեծ հատվածների մղել կրավորականության Փաշինյանին կհաջողվի փոքր ընտրազանգվածի և ընտրակեղծարարության ճանապարհով ապահովել իր վերարտադրությունը։ Փրփուրներից կառչողի հոգեբանությամբ նա այսօր կարծես ճիգեր է գործադրում, որպեսզի շշից դուրս եկած Ջինը կրկին մտնի շշի մեջ։ Անշուշտ սա փորձություն է ոչ միայն քաղաքական ուժերի և հանրության․ այլև պետության և նրա ապագայի համար։ Ինչպես ասվեց այս փորձությունը կարելի է հաղթահարել բոլոր ազգային մտահոգություն ունեցողների միասնական կամքով, դեպի նպատակ տանող շիտակ ու հավասարակշռված ընթացքով։
