ԷԴԻԿ ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ

Եթե «Հայկական ժամանակ» թերթի այս տարվա մարտի 27-ի համարում տպագրված «Բանակը քրեականացնողներին ասֆալտին փռելու ժամանակը» հոդվածը տպագրվեր մոտ մեկ տարի առաջ, մենք այսօր չէինք անդրադառնա Մեղրիի զորամասերից մեկում տեղի ունեցած դեպքին։

Եվ դա, գուցե, համարեինք սպայակազմի ցուցաբերած անփութության կամ զինվորների հանդեպ ոչ կանոնագրային վերաբերմունքի հետեւանք: Չմոռանանք նաեւ, որ բանակը տղամարդկանց միջավայր է, որտեղ կարող են նաեւ վեճեր ծագել, թեեւ դա հիմք չի տալիս արդարացնելու նման միջադեպերը: Զինվորները լքել են զորամասը, իսկ դա դասալքություն է եւ միշտ պետք է պատժվի` անկախ պատճառներից:

Եվ, ուրեմն, ինչո՞ւ է մեզ անհանգստացնում «Հայկական ժամանակ»-ում տպագրված հոդվածի ժամանակավրեպ լինելը: Բանն այն է, որ այդ թերթն ուղիղ մեկ տարի առաջ հերոսացրել է զորամասն ինքնակամ լքած զինվորականների (հիմնականում՝ սպաներ) հակականոնագրային եւ հակասահմանադրական գործողությունները, այն է` համազգեստի կոճակներն արձակած, խելքները հեղափոխական քամուն տված` Երեւանի փողոցներն ընկնելը, չսափրվելը եւ «դըմփ-դըմփ-հու» անելը: Այսօր, սակայն, նույն թերթը Մեղրիի զորամասի դեպքի մասին գրում է. «Այդ միջադեպը պետք է մանրամասն ուսումնասիրվի, մեղավորները բացահայտվեն ու պատժվեն, ԶՈՒ հրամանատարությունն էլ պետք է համապատասխան հետեւություններ անի ու կանխարգելիչ միջոցառումներ ձեռնարկի»: Ինչո՞ւ, ի՞նչ տարբերություն` դեպքը Երեւանո՞ւմ է տեղի ունեցել, թե՞ Մեղրիում: Իսկ գուցե Երեւանում իսկապե՞ս ցուցադրաբար էին փողոց հանել սպաներին, որոնք պետք է տպավորություն ստեղծեին, թե բանակը միանում է հեղափոխությանը: Բայց ի՞նչ պակաս է հեղափոխությանը միացել Մեղրիի այդ զորամասը: Գրեթե բոլոր լրատվամիջոցները գրեցին, որ զորամասը լքած զինվորները գոչել են «դըմփ-դըմփ-հու», չեն սափրվել` ընդօրինակելով վարչապետ Փաշինյանին եւ, որ շատ կարեւոր է, չեն պահանջել նախկին իշխանությունների վերադարձը, այսինքն` նրանք հակահեղափոխական չեն:

Առաջ չանցնելով` ՀԺ-ի գործընկերներիս ասեմ, որ բանակի մասին գրելու համար առնվազն պետք է բանակի տեղն իմանալ, այլապես այս կարգի հրապարակումներով կարող ես ավելի փչացնել գործը եւ բարոյալքել անգամ ամենականոնագրային բանակները: Քանի որ խնդրո առարկա հոդվածը ստորագրություն չունի, ստիպված եմ դիմել թերթի գլխավոր խմբագրին` Աննա Հակոբյանին, որ համատեղության կարգով նաեւ մեր վարչապետի տիկինն է, իսկ օրվա որոշակի ժամերի` համարյա մեր վարչապետը: Տիկին Աննա, մեկնաբանեք, խնդրեմ, Ձեր այս ընդհանրացումը. «Պետք է անկեղծ լինել` շատերն այսօր էլ խուսափում են բանակում ծառայելուց ոչ թե այն պատճառով, որ վախենում են դժվարություններից կամ թշնամու գնդակից, այլ որովհետեւ չեն ցանկանում երկու տարի անցկացնել քրեական միջավայրում, որտեղ ինչ-որ «յախշի» կարող է իրպեսների ոհմակով նվաստացնել ցանկացած նորմալ մարդու»: Հետաքրքիր է, արդյոք, Հայկական բանակի բոլո՞ր զորամասերն են «քրեական միջավայր»: Մեր կարծիքով` դա շատ լուրջ պատճառ է բանակում չծառայելն արդարացնելու համար, մինչդեռ մեզ թվում էր, որ բանակից թռածները «գժի թուղթ» ու նման բաներ էին հանում բոլորովին այլ դրդապատճառներով, օրինակ` կարճատեսության, հարթաթաթության, թերաճության, անորոշ սեռական կողմնորոշում ունենալու եւ այլն: Բայց չմոռանանք, որ բանակում ծառայելը նաեւ սահմանադրական պահանջ է, ՀՀ քաղաքացու պարտականություն, իսկ, ահա, ծառայությունից խուսափելու համար այնպիսի ծանրակշիռ փաստարկ բերելը, թե Հայկական բանակը «քրեական միջավայր է», մեղմ ասած` դասալքության պես մի բան է:

Եվ, վերջապես, տիկին Աննա, Դուք՝ որպես բանակում ծառայող զինվորի ծնող, կարո՞ղ եք նույնն ասել նաեւ այն զորամասի մասին, որտեղ ծառայում է Ձեր զավակը: Եթե այո, մենք այլ հարցեր չունենք, իսկ եթե ոչ` ապա պետք է բացատրություն տալ այն մայրերին, որոնց որդիները ծառայում են այլ զորամասերում, որոնք «քրեական միջավայր» են: Այդ ինչպե՞ս է պատահել, որ Ձեր որդին ավելի լավ զորամասում է ծառայում:

Նաեւ կարիք չկա նեղանալու այն լրատվամիջոցներից, որոնք փաստերը ներկայացրել են այնպես, ինչպես դրանք կան, դուք վստա՞հ եք, որ փորձ է արվել «հասարակության գիտակցության մեջ արմատավորել այն միտքը, թե՝ ահա, խնդրեմ, հեղափոխությունը հասավ բանակ, եւ արդյունքներն աղետալի են»: Այդ դեպքում ինչո՞ւ եք բանավեճի մեջ մտնում եւ հաջորդիվ գրում. «Իրականում խնդիրը հենց այն է, որ շատ դեպքերում հեղափոխությունը դեռ չի հասել զորամասեր»: Հարց է առաջանում` իսկ ինչո՞վ էր զբաղված Ձեր ամուսինն արդեն մեկ տարի, որ հեղափոխությունը չի հասել բանակ: Այդքան մարդու փռեց ասֆալտին, ծեփեց պատերին, կոռուպցիան ու մենաշնորհները վերացրեց, էսա-էսա ուսուցիչների ու զինվորականների աշխատավարձերն է բարձրացնում, էդ մի քանի «յախշիներին», որոնց վերագրում եք այս խայտառակությունը, չկարողացա՞վ կարգի հրավիրել կամ հանել համազգեստի միջից: Ինչ-որ չեմ հավատում, ավելի ստույգ` չեմ ուզում թերագնահատել Փաշինյանի հնարավորությունները:

2 խոսք էլ ասեմ այն «պատժի» մասին, որից խոսում են միջադեպից «անակնկալի» եկած «պալկավոդեցներն ու մարշալները»: Միջադեպը դեռեւս ամբողջությամբ չի ուսումնասիրվել, հայտնի չեն զինվորականների վարքագծի դրդապատճառներն ու մեղավորները, բայց արդեն հայտարարում են, որ կարգազանցներին «քշելու» են Ղարաբաղ` առաջին գիծ: Ի դեպ, սովետի ժամանակ «առաջին» գիծ` մսաղաց էին քշում կարգազանցներին ու քրեական հանցագործներին՝ որպես պատժելու յուրահատուկ ձեւ: Սրանո՞վ ենք սպառնում մեր զինվորներին: Ղարաբաղը պատժի վայր չէ, պարոնայք մարշալներ, Ղարաբաղը հայրենիք է, որտեղ այսօր կանգնած են ու միշտ պետք է կանգնած լինեն Ապրիլյան քառօրյայում իրենց հերոսությամբ փայլած տղերքի նմանները:

hraparak.am