Իրանը վավերացրել է ԵԱՏՄ-ԻԻՀ ազատ առևտրի գոտու ձևավորման համաձայնագիրը
13 Հունիս 2019 Հունիսի 10-ին Իրանը վավերացրեց երկարաշունչ և բարդ բանակացությունների արդյունքում, 2018թ. մայիսի 17-ին ստորագրված, «Եվրասիական տնտեսական միության ու դրա անդամ պետությունների և Իրանի Իսլամական Հանրապետության միջև ազատ առևտրի գոտու ձևավորմանն ուղղված ժամանակավոր համաձայնագիրը»։ Համաձայնագիրն արդեն վավերացրել են մյուս բոլոր կողմերը, ԻԻՀ-ի կողմից վավերացման փաստաթուղթը ԵԱՏՄ ուղարկելուց հետո Եվրասիական միության կոմիտեն պարտավոր է 10 օրվա ընթացքում տեղեկացնել ԵԱՏՄ անդամ երկրիներին, և համաձայնագիրը ուժի մեջ կմտնի հենց վերջիններիս ուղարկելու օրը:Armdaily.am-ի հետ զրույցում ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի ներկայացուցիչ Սուրեն Պարսյանն ասաց, որ համաձայնագիրը լայն հնարավորություններ է ընձեռում Հայաստանին և ԻԻՀ-ին ընդլայնել և խորացնել արտաքին տնտեսական հարաբերությունները: «ԵԱՏՄ անդամ հանդիսացող Հայաստանը, ունենալով արտոնյալ առևտրային ռեժիմներ (GSP, GSP+) նաև Եվրամիության, ԱՄՆ-ի և այլ երկրների հետ, կարող է և պետք է դառնա կամուրջ իրանական ապրանքների համար: Օրինակ՝ ԻԻՀ-ից ներմուծված բանջարեղենը հնարավոր է վերամշակել Հայաստանում և արտահանել այլ երկրներ: Հայաստանում արտադրության կազմակերպումը առավել գրավիչ կդարձնի Մեղրիում տեղակայված ազատ տնտեսական գոտին, որտեղ գործունեություն ծավալող տնտեսվարող սուբյեկտները կազատվեն մի շարք հարկատեսակներից»,-նշեց նա՝ ընդգծելով, որ երկար սպասված Համաձայնագրից արդյունավետ օգտվելը պետք է դառնա ՀՀ իշխանությունների տնտեսական առաջնահերթություններից մեկը․

2018 թվականին ՀՀ-ԻԻՀ ընդհանուր առևտրաշրջանառությունը աճել է 40,5 տոկոս: ԻԻՀ-ից ՀՀ ներմուծումը ավելացել է 54,2 տոկոս. զգալիորեն ավելացել է բնական գազի, ցեմենտի, նավթամթերքի ներկման ծավալները: ՀՀ-ից ԻԻՀ արտահանումը ավելացել է 12 տոկոսով. էականորեն ավելացել են էլեկտրաէներգիայի, ալյումինի, պարարտանյութերի, հաստոցների արտահանման ծավալները:
ԵԱՏՄ-Իրան այս hամաձայնագիրը կոչված է ամրապնդելու հյուսիս-հարավ ռազմավարական դաշնակցային հարաբերությունները և առավել կհզորացնի տարածաշրջանի տնտեսական գրավչությունն ու անվտանգությունը:
Այս փաստաթուղթը Իրանի և ԵԱՏՄ-ի միջև ազատ առևտրի գոտու ստեղծման առաջին փուլն է: Ժամանակավոր համաձայնագիրը կնքվում է երեք տարի ժամկետով, որի ընթացքում կողմերը պետք է համաձայնության գան ազատ առևտրի գոտու մասին լիարժեք համաձայնագրի մասին:
Համաձայնագրի անբաժանելի մաս են հանդիսանում նաև կից ցանկերը, որոնց մեջ ներառված ապրանքատեսակների հանդեպ կողմերը պատրաստ են տրամադրել սակագնային արտոնություններ, այսինքն՝ մաքսատուրքերի նվազեցում: Նշված ցանկերում ներառված են ինչպես գյուղատնտեսական, այնպես էլ արդյունաբերական ապրանքներ: Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրների կողմից մշակված ցանկում հայկական կողմից ներկայացված առաջարկներում հիմնականում ներառված են այն ապրանքները, որոնք Հայաստանի Հանրապետության արտահանման առաջնային հետաքրքրություն ունեցող ապրանքներ են և որոնք ունեն նաև մեծ տեսակարար կշիռ Հայաստանի Հանրապետությունից Իրան արտահանման ծավալներում, մասնավորապես՝ տավարի միս, հանքային և գազավորված ջրեր, որոնք պարունակում են շաքարի կամ այլ քաղցրացնող կամ համաբուրավետիչ նյութեր, ոչ ոգելից խմիչքներ, դեղամիջոցներ, տրիկոտաժե արտադրանք։
Հարկ է նշել, որ շոկոլադ և կակաո պարունակող սննդամթերքի, հրուշակեղենի մասով իրանական կողմը համաձայնել է տրամադրել մաքսատուրքի դրույքաչափի իջեցում, սակայն նույն ապրանքների մասով առաջարկվել է կիրառել փոխադարձ զիջումներ:
Իրանի մաքսային համակարգի առանձնահատկություններից մեկն էլ այն է, որ լիազոր մարմինը. ելնելով տնտեսական իրավիճակից, կարող է գերատեսչական հրամանով բարձրացնել և իջեցնել մաքսատուրքերը, ինչը անկանխատեսլիություն է հաղորդում ներմուծման գործընթացին: Իրավիճակը հստակեցնելու նպատակով որոշ ապրանքատեսակների մասով առաջարկվել է գործող մաքսատուրքի դրույքաչափի պահպանում: Նշված ցանկում հայկական կողմից հետաքրքրություն ունեցող ապրանքներից են ոչխարի միսը, ձուկը՝ 5 տոկոս մաքսատուրք, մեղրը՝ 55 տոկոս մաքսատուրք:
Փոխադարձ զիջումների արդյունքում՝ իրանական կողմից մշակված ցանկում ներառված են այնպիսի գյուղատնտեսական ապրանքներ, ինչպիսիք են կարտոֆիլը, լոլիկը, կաղամբը, վարունգը, խնձորը, լոլիկի մածուկը և խնձորի հյութը: «Այս ապրանքների ներմուծումը Հայաստան կամ ԵԱՏՄ անդամ մյուս երկրներ կխստացնի մրցակցությունը, տեղական արտադրողները պարտադրված կլինեն վերանայել իրենց արտադրատնտեսական քաղաքականությունը, հակառակ դեպքում ցածր գներով իրանական ապրանքները նույնի տեղականին դուրս կմղեն շուկայից: 2018 թ. նման իրավիճակը գրանցվեց ցեմենտի շուկայում, երբ իրանական ցեմենտը, արժեզրկված թումանի և ցածր էներգակիրների գների պայմաններում, հայկական ցեմենտ արտադրողներին մեծ հարված հասցրեց, և կառավարությունը պարտադրված էր ընդունել ներքին շուկայի պաշտպանության միջոցներ: Նման իրավիճակ հնարավոր է նաև այլ ապրանքային շուկաներում»,-ասաց Պարսյանը: