Դարձյալ պետք է վերականգնվենք որպես Լիբանանի հայություն
08 Օգոստոս 2020 Բեյրութի պայթյունից, այդ ցնցումից հետո մեր համայնքի համար, բնականաբար, հիմնական խնդիրը ապրելու, գոյատևման կամքի վերականգնումն է: Պետք է ասել, որ մեր ժողովրդի մոտ հիմա բացառիկ կերպով ինքն իրեն վերագտնելու, իր տան, բնակարանի, հաստատության հետ լինելու և մնալու մթնոլորտն է տիրում: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՅԴ Լիբանանի Կենտրոնական Կոմիտեի ներկայացուցիչ, Լիբանանի խորհրդարանի երեսփոխան Հակոբ Բագրատունին՝ անդրադառնալով օրերս Բեյրութում տեղի ունեցած աղետից հետո հայ համայնքի խնդիրներին:«Այսօր մեր հայկական բնակչության թաղամասերը մեղվաբույնի պես են, ամեն մարդ իր վնասները փորձում է վերականգնել, հսկա մաքրության արշավ է ձեռնարկված, ամբողջ համայնքը աշխատանքի մեջ է, մյուս կողմից էլ վիրավորների, նահատակների կորուստի ցավն է, որոնք սփոփվում են մեր ընդհանրական մխիթարանքի մթնոլորտում»,- ասաց նա:
Հակոբ Բագրատունին նշեց, որ հայկական բոլոր կառույցները՝ եկեղեցիներ, դպրոցներ, ազգային առաջնորդարան, կուսակցական, միութենական հաստատություններ, բարեսիրական, մարզական միություններ, բուժհաստատություններ, որոնց կարիքը շատ կա այս օրերին, հսկայական վնասների են ենթարկվել: «Ընդհանուր պատկերը սա է, ուրախ ենք նաև, որ աշխարհով մեկ տարածվող հայությունն այս օրերի ընթացքում ամբողջությամբ մտահոգ է Լիբանանում կատարված այս աղետով և իր զորակցությունն է հայտնում թե՛ բարոյապես, թե՛ նյութապես, թե՛ ապրանքատեսակի իմաստով:

Բացի մխիթարանքի խոսքերից, ուրիշ ոչինչ չենք կարող ասել այն ընտանիքներին, որոնք նահատակներ ունեցան, առողջություն, բարի ապաքինում բոլոր նրանց, որոնք դեռ հիվանդանոցներում են և վիրավոր են, կարող ենք միայն ասել, որ մեր կամքը զորավոր է, պետք է մնանք այստեղ, դարձյալ պետք է վերականգնվենք որպես Լիբանանի հայություն»,-շեշտեց նա:
Խոսելով վիրավորների և զոհերի մասին` Բագրատունին նշեց, որ երեկվա դրությամբ զոհերը 12-ն էին, որոնց թվում մեկ մայրապետ: «Վիրավորների առաջին թիվը 250-ի մոտ էր, այսօր երեք հարյուրն անցել է, որովհետև առաջին գիշերվա պատահածից հետո հաջորդող ժամերին նոր դեպքեր եղան, որոնք տան մեջ էին մնացել, բայց անհրաժեշտություն եղավ վիրաբուժական գործողությունների և այլ օգնության` ավելի ուշ: Դժվար է բուժօգնություն ցույց տալ, որովհետև Բեյրութի շրջանի երեք հիմնական հիվանդանոցները անգործածելի են դարձել ամբողջությամբ, ստիպված էինք վիրավորներին տեղափոխել մինչև հեռավոր Բեքաայի շրջան կամ Հյուսիսային Լիբանանի շրջանները»,- տեղեկացրեց նա:
Հարցին՝ այս աղետը կարո՞ղ է պատճառ դառնալ համայնքից զանգվածային գաղթի, նման միտում կա՞, Հակոբ Բագրատունին ասաց, որ բնական է՝ նման խուճապային և ցավալի աղետային մթնոլորտում մարդիկ կցանկանան թողնել երկիրը և հեռանալ: «Սա նկատվել է մեր հայ ժողովրդի պատմության մեջ, ուր էլ որ եղել ենք. Լիբանանի պատերազմի օրերին, այնուհետև տնտեսական տագնապի, քաղաքական վայրիվերումների օրերին էլ, սակայն ես հավատում եմ, որ այս անմիջական ցնցումից հետո, երբ մարդիկ վերադառնան իրենց տրամաբանությանը և իրենց տունը, տեղը վերահաստատելու, վերակառուցելու, կացություն և հնարավորություններ ստեղծվեն, շատ շատերը, որ պահի ազդեցության տակ մտածում են հեռանալ երկրից, երկրորդ անգամ պետք է մտածեն»,- ասաց նա:
Բագրատունին կարևորեց այն հանգամանքը, որ եթե այդուհանդերձ մարդիկ կլինեն, որ կցանկանան արտագաղթել, իրենց ակնկալիքն է, որ այդ հայերը արտագաղթեն Հայաստան, այլ ոչ ուրիշ երկիր: «Բայց այդպես կազմակերպված, ընդհանրական, մասսայական արտագաղթի շարժում գոյություն չունի, նաև պետք չէ մտածել նման շարժում ստեղծելու մասին, որովհետև վերջին հաշվով Մերձավոր Արևելքի մեր գաղութները ռազմավարական իամստով են կարևոր: Բացի այդ, հայրենադարձությունը չպետք է լինի միայն այն դեպքում, եթե տագնապ կա կամ հայրենադարձությունը պարզապես, եթե ինչ-որ տեղ խնդիր, աղետ լինի, թշվառների համախմբման փոխադրություն չէ, հայրենադարձությունը շատ ավելի խոր, շատ ավելի համազգային ընդհանրական գաղափար է, որի վրա բոլորս միասնաբար պետք է աշխատենք»,- ընդգծեց նա:
Դիտարկմանը՝ Սփյուռքի հարցերով հանձնակատար Զարեհ Սինանյանը հայտարարել է, որ բազմաթիվ լիբանանահայեր իրենց հետ վաղուց կապ են հաստատել Հայաստան վերադառնալու համար, տնտեսական ճգնաժամը, համավարակը հիմա էլ այս աղետը արագացնում են այդ գործընթացը և հարցին որքանո՞վ է սա իրականությանը համապատասխանում, նա նշեց. «Շատ բնական է, որ Հայաստանի անկախությունից հետո շատերը ցանկանում էին և գնացին Հայաստան, սա բնական երևույթ է: Այո, նաև տնտեսական տագնապի ժամանակ մեկնեցին Հայաստան, բայց շատերն էլ չվերադարձան Հայաստանից Լիբանան, շատերը գնացին Հայաստան, ինչպես շատ սիրիահայեր ու լիբանանահայեր, Հայաստանը օգտագործելով հանգրվան, որ այնտեղից փոխադրվեն եվրոպական երկրներ կամ Ամերիկա»:
Նա նշեց, որ զբաղվածության պատճառով չի կարողացել հետևել Զարեհ Սինանյանի հայտարարություններին, սակայն գիտի, որ այս երեկո պետք է գնա Լիբանան: «Առիթ կունենանք այս հարցերի մասին շատ ավելի խորքային իմաստով խոսել նրա հետ: Մենք ակնկալում էինք, որ պարոն Սինանյանը ավելի լավ օրերին կգար Լիբանան, օրինակ` պարտականությունները ստանձնելու առաջին օրերին, այլ ոչ թե այսօր, որովհետև որպես Սփյուռքի հարցերով հանձնակատար ակնկալում էինք, որ Լիբանանը, որը սփյուռքի ամենակարևոր գաղութներից մեկն է, պետք է լիներ իր հոգածության առարկան»,- ասաց նա:
Ինչ վերբերում է Հայաստանից սպասվող օգնությանը, Հակոբ Բագրատունին նշեց, որ գիտի, որ Հայաստանից երեք ինքնաթիռ պետք է գնա առաջիկա օրերին: «Այսօր առաջինը պետք է հասնի, երկրորդը` վաղը, դրանք օգնություն են, որոնք պետք է տրվեն Լիբանանի պետությանը, և որքանով տեղյակ եմ, երրորդ օդանավը համայնքի համար է գալու: Բնականաբար, անհրաժեշտ են օժանդակությունները, նախ օգտակար է, որ Հայաստանը Լիբանանի պետությանը նման օժանդակություն տա, մանավանդ որ մեր թշնամիները այս իմաստով շատ արթուն են ու շարժուն: Այսօր արդեն իսկ Լիբանան պետք է ժամանած լինի Թուրքիայի փոխվարչապետը, Ադրբեջանը նույն նախաձեռնությունների մեջ է: Թուրքիան տարիներ ի վեր նման օժանդակություն է տալիս, բնական է, որ Հայաստանը սա անի ոչ թե որպես հակադարձություն մյուսներին, այլ որպես պատմականորեն Լիբանանի բարեկամ երկիր: Ես հիշում եմ, երբ Հայաստանում երկրաշարժ եղավ, Լիբանանը զորակցեց աղետյալներին: Այսօր էլ ես վստահ եմ, որ այդ բարի կամեցողությունը կա»,- ասաց նա:
Հակոբ Բագրատունին նշեց, որ այս ընդհանուր մթնոլորտում հասկանալի է մարդկանց սրտի ցավը, կսկիծը մղում է անելու շատ արագ օժանդակություններ, որոնք սակայն տասնյակներով կրկնվում են և ի վերջո անօգուտ են: «Ընդառաջելով Մեծին Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Առաջինի կոչին` Հայաստանում և սփյուռքում հանգանակություններ են կատարվում: Հուսով եմ՝ դա իսկապես կօժանդակի մեզ, որովհետև միայն ուտեստեղենի խնդիր չէ, խնդիրը անհատ մարդուն ապրեցնելու և անհատ մարդուն իր տանը կապելու մեջ է»,- ասաց Բագրատունին:
Նրա խոսքով՝ հսկա աշխատանք կա և նշեց, որ աղետից հետո այս սկզբնական օրերին դեռ դրա դժոխային ազդեցության տակ են և փորձում են առավելագույն ճիգով փրկել այն, ինչ-որ կարելի է ներկա պահին, իսկ մնացած աշխատանքները լուրջ ծրագրավորման կարիք ունեն: «Վաղն իսկ կկազմվի աղետի հետևանքով այս կացության համար ստեղծված միջհամայնքային, միջկուսակցական, միջմիութենական խորհուրդ Լիբանանի հայոց թեմի առաջնորդի նախագահությամբ և կհամակարգվի այս ամբողջ աշխատանքը»,- եզրափակեց նա:
Հեղինակ Ամալյա Առաքելյան