lragir.am-ի զրուցակիցն է Արցախի ՀՅԴ խմբակցության պատգամավոր, ՀՅԴ Արցախի Կենտրոնական կոմիտեի անդամ Վահրամ Բալայանը

-Օրերս ադրբեջանցիները ներխուժել են Ստեփանակերտ տանող ճանապարհ: Ձեր կարծիքով կա՞ այստեղ ահաբեկչության դրսևորում, թե ոչ, ինչպես եք գնահատում տեղի ունեցածը:

-Այդ ամենին գնահատական տրվել է և Արցախի ԱԳՆ-ի կողմից, և նախագահի մամուլի խոսնակի կողմից: ԱԳՆ-ի կողմից դա գնահատվել է նույնիսկ որպես ահաբեկչության նման մի գործողություն:

-Ամեն դեպքում ո՞վ է պատասխանատու այս իրավիճակի համար:

-Ես կարծում եմ՝ թե խաղաղապահները, թե մեր բանակը, որովհետև վերջիվերջո, մենք բանակ ունենք: Ճիշտ է, մեր բանակը վերակազմավորման շրջան է ապրում, բայց մեր անվտանգության երաշխավորներն այս պահին խաղաղապահներն են և մեր բանակային ստորաբաժանումները: Մենք հասկանում ենք, որ ստեղծված է մի այսպիսի խառը վիճակ, երբ համապատասխան դիրքեր չկան, աշխարհագրական դիրքն այնպիսին է, որ բավական դժվար է դա վերահսկել: Բայց ամբողջ խնդիրն այն է, որ այսօր որոշակի նաև տեխնիկական հնարավորություններ կան՝ թռչող սարքեր կան, նկարահանող սարքեր կան: Կարծում եմ՝ այդ ամենը պետք է ներգրավել, որպեսզի ժողովրդի անվտանգության հետ կապված հարցերը իսկապես լուծվեն, որովհետև սա հասարակության համար մտահոգող հարց է:

-Ստացվում է, որ արցախցիների անվտանգությունը դեռևս լիարժեքորեն չի՞ ապահովվում:

-Իհարկե, ես ասել եմ ու հիմա էլ եմ ասում, որ պետք է այդ ուղղությամբ ավելի լուրջ աշխատանք կատարել, որովհետև ինչքան ուզում ես լավ ճանապարհներ, գեղեցիկ տներ կառուցի, մինչև անվտանգության հստակ ռեժիմ չլինի, մարդկանց համար դժվար կլինի այստեղ ապրել: Առաջին խնդիրը անվտանգությունն է:

-Նախօրեին Մոսկվայում Պուտինի հետ հանդիպման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը խոսել է ռազմագերիների հարցից: Ձեր կարծիքով Ռուսաստանը կարո՞ղ է այս հարցում օգտակար լինել, թե ոչ:

-Ինձ թվում է, որ Ռուսաստանն այն երկիրն է, որ այդ ուժն ունի: Չեմ կարծում, թե Ադրբեջանը կդիմանա, եթե Ռուսաստանը շատ ուզի: Այս տարածշրջանով հետաքրքրվող ամենակարևոր երկիրը Ռուսաստանն է, և կարծում եմ, որ պետք է ուղղակի ճնշումները մի քիչ մեծացնել:

-Այդ դեպքում ինչո՞ւ չի հաջողվում այս հարցում հաջողության հասնել:

-Ցավոք, Հայաստանն այսօր քաղաքական գործոն չէ: Այն արհամարհանքը, որ կա և հակառակորդի կողմից, և միջնորդ երկրների կողմից, տեսանելի է: Մի տեսակ լուրջ չի ընկալվում այս ամենը: Այս պատերազմը ընթացքը, այդ ամբողջ ժամանակահատվածը, ստեղծված ամորֆ վիճակը թույլ չի տալիս, որ հարցերը կոնկրետ դրվեն և լուծումներ ապահովվեն:

-Որքանո՞վ եք հավանական և իրատեսական համարում խոսակցությունները, ըստ որոնք գերիների վերադարձի գինը կարող է լինել Կարմիր Շուկայի հանձնումը հակառակորդին:

-Իհարկե, Ադրբեջանը ձգտելու է առավելագույնը շահել դրանից, այսինքն գերիների գործոնն օգտագործել տարբեր քաղաքական խնդիրներ լուծելու համար: Դա ակնհայտ է, ուղղակի ամբողջ հարցն այն է, որ հիմա եթե իսկապես երկրները ձգտում են հասնել երկարատև խաղաղության, փոխշահավետ համագոծակցության, ապա այս վերաբերմունքը նման իրավիճակ չի ստեղծում: Հասկանալի է, որ սա բավականին զգայուն հարց է և հանրային որոշակի զգայնություն է առաջացնում: Հասկանալի է, որ նման պարագայում ի՞նչ համագործակցության մասին կարող է խոսք լինել: Այս հարցը պետք է լուծել, նոր անցնել մնացած հարցերին:

-Կարծում եք, որ ճանապարհների ապաշրջափակման հարցն այս պահին ժամանակավրե՞պ է:

-Երբ քո քաղաքացին գտնվում է գերության մեջ, տաժանակրության մեջ, ո՞նց եք պատկերացնում, որ էստեղով հակառակորդն անցնի, մյուս տարածքով էլ մյուսը: Դա հնարավո՞ր է: Եթե կողմերն իսկապես ուզում են գործնական քայլերի դիմել, համապատասխան մթնոլորտը պետք է ձևավորվի: Վախի մթնոլորտը պետք է վերանա, որ մարդիկ տեսնեն, որ այս հարցը լուծվել է, մյուս հարցը վաղը կլուծվի և այլն: Միայն այդ պարագայում կարող է վստահություն առաջանալ: Բայց երբ 200-ից ավելի գերի Ադրբեջանում է, ո՞նց կարող ես այդ հարցերը լուծել:

-Շատերը նշում են, որ բնակարանաշինությունից առաջ նախ պետք է բանակը վերազինել, որ այդ բնակարանները պաշտպանող լինի: Դուք կիսո՞ւմ եք այս մոտեցումը:

-Տեսեք, Ադրբեջանն ու Թուրքիան անընդհատ զինվում են և բացահայտ դա ցույց են տալիս: Ո՞ւմ համար են դա անում: Այն զենքերը, որ գնում է Ադրբեջանը, հո թանգարանի համար չի՞ գնում: Ամբողջ հարցն այն է, թե ինչպե՞ս կարող ես քո անվտանգությունը երաշխավորել, եթե չունենաս ուժեղ բանակ, այն էլ նման լարված տարածաշրջանում: Այլ բան է, որ եթե մյուս երկիրն էլ ասի՝ ես էլ չեմ բանակ պահում, դուք էլ մի պահեք: Բայց եթե դիմացինդ բանակ է պահում, դու չես պահում, հասկանալի՞ չէ, թե դու ինչ վիճակի մեջ կհայտնվես: Եկեք հիշենք ինչ կատարվեց 1915 թվականին. Ժողովրդին զինաթափեցին, հետո եղավ Ցեղասպանություն: Մենք ունենք դրա փորձը:

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ