Կը պատրաստուէի արձագանգել «Ազդակ»-ի 11 հոկտեմբեր 2021-ի թիւին մէջ Միհրան Քիւրտօղլեանի տեսակէտին, երբ տեղի ունեցաւ լիբանանեան տագնապի շղթայական հանգրուաններուն ամէնէն անսպասելին. զինեալ բախումը: Քանի մը ժամ տեւած բախումը պատճառած է 7 զոհ եւ 31 վիրաւոր: Պատճա՞ռը բախումին: 4 օգոստոս 2020-ին Պէյրութի նաւահանգիստի պայթումին դատական հետաքննութեան շուրջ քաղաքական սուր տարակարծութիւն մը, որուն մասնակիցները թքած ունին իշխանութիւններու տարանջատման ու դատական համակարգի անկախութեան վրայ:

1990-ին պաշտօնապէս հաշտութեամբ աւարտած լիբանանեան երկարատեւ զինեալ տագնապը խորքին մէջ կը շարունակուի քաղաքական անկայունութեան եւ պարբերական տագնապներու տեսքով: Լիբանանի քաղաքական ղեկավարութիւնը, հակառակ համաձայնութեան, չէ յաջողած երկրի ապագային մասին ռազմավարութիւն մը մշակել եւ… ժողովրդավարական հիմունքներով կառավարել երկիրը: Սպառնալիքի ու պետական հաստատութիւնները պարբերաբար անդամալուծելու ոճը այլեւս սովորական դարձած է: Նոյնիսկ ներկայ տնտեսական ճգնաժամի պայմաններուն տակ, հակամարտող կողմերը կը շարունակեն հետապնդել նեղ, սեփական ու կողմնակալ շահեր ու չեն զիջանիր խելամիտ զիջումներով ազգային միասնականութիւն յառաջացնել ու պետութիւնը փրկել ամբողջական փլուզումէ: Իսկ անոնց հովանաւոր օտար ուժերը կը շարունակեն օժանդակել Լիբանանին` տարակարծութիւնները հրահրելով:

Կացութիւնը տարբեր չէ Հայաստանի մէջ: Իր «Սթափելու օրահրամանը…» յօդուածին մէջ Միհրան Քիւրտօղլեան դիտել կու տայ. «Անհաշտ կողմերու վերածուած, իրարու որոգայթ լարելու հետամուտ, երկար ատենէ եւ հետզհետէ սաստկացող թափով թաղուած է հիներու-նորերու անշահ, անհամ, պիտի ըսէի` նաեւ անճաշակ պայքարի մը թակարդին մէջ` հոն ընկղմելու վտանգով»:

Այս սիւնակներուն մէջ բազմիցս անդրադարձած ենք պետական-ազգային ռազմավարութիւն մը մշակելու անհրաժեշտութեան: Վերադառնանք Միհրան Քիւրտօղլեանի սթափումի ճիչին. «Յուսաբեկութիւնը ինքնավստահութեան կը փոխակերպուի եւ ժողովուրդին յոյս կը ներշնչուի այն պարագային, երբ ղեկավար տարրը օրինակը տայ, որ յանուն հայրենիքի ապագային ինք առժամաբար երկրորդական կը դասէ բոլոր տեսակի տարակարծութիւնները, կ՛առկախէ հին ու նոր ոխերը եւ ձեռք-ձեռքի տուած` կ՛աշխատի, որ մէկտեղէ ազգի բոլոր ուժերը»:

Այսպէս կը վարուին հասուն ու արմատաւորուած ժողովրդավարութիւն կիրարկող պետութիւններու քաղաքական ղեկավարները: Երբ երկիրը ճգնաժամի մատնուած է, երբ պետութեան գոյութիւնն իսկ վտանգուած է, գործող իշխանութիւնները չեն խօսիր «ժողովուրդին տրուած մանտայի» մասին, չեն արհամարհեր տարբեր տեսակէտները, այլ կը նախաձեռնեն բոլորը ազգային փրկութեան ծրագիրի մը շուրջ համախմբելու գործընթաց մը: Նման գործընթաց կ՛ենթադրէ կացութեան աննախապաշար քննարկում, բոլոր կողմերու կողմէ գործուած սխալներու անկեղծ խոստովանութիւն, միասնական աշխատանք տանելու յանձնառութիւն: Տարակարծութիւնները թող սպասեն. երբ վերահաստատուած կ՛ըլլայ ապահովութիւնը, երբ ապահովուած կ՛ըլլան Հայաստանի, Արցախի ու հայ ժողովուրդի իրաւունքները, կրնանք վերադառնալ տարակարծութիւններու արծարծումին, եթէ անոնք տակաւին շարունակեն այժմէական մնալ:

Թէ՛ Լիբանանի եւ թէ՛ Հայաստանի մէջ շատոնց հրամայական դարձած է հակամարտութեան ու աննահանջ հակադրութեան կացինը թաղելու անհրաժեշտութիւնը: Եթէ կը դաւանինք, որ հայրենիքը ամէն բանէ վեր է, եթէ կ՛ընդունինք, որ անկախութիւնն ու ազատութիւնը անբռնաբարելի են, ուրեմն կարելի է մնացածին շուրջ համաձայնիլ ու նետել հիմերը ազգային միասնականութեան ու համագործակցիլ ի խնդիր կենսական խնդիրներու լուծման: Հաւատք է պէտք ու կամք:

ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ