ՀՅԴ Հայ դատի կենտրոնական գրասենյակը ներկայացնում է ՀՅԴ Հայ դատի Եվրոպայի գրասենյակի նախագահ Գասպար Կարապետյանը նամակը՝ ուղղված ԵՄ արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր հանձնակատար Կայա Կալասին՝ վերջինիս Հայաստան այցի նախօրեին։

ՀՅԴ Հայ դատի Եվրոպայի գրասենյակի և Եվրոպայի տարածքում գործող մեր 14 մասնաճյուղերի անունից Ձեզ ենք դիմում խոր մտահոգությամբ՝ Հայաստանի Հանրապետություն Ձեր առաջիկա պաշտոնական այցի համատեքստում։

Ձեր այցը տեղի է ունենում հայ ժողովրդի և նրա ժողովրդավարական ապագայի համար վճռորոշ ժամանակահատվածում։ Ինչպես, տեղյակ եք, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու շուրջ ծավալվող իրադարձությունները, որի կենտրոնը գտնվում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, արագորեն վերածվում են ոչ միայն ներքին ինստիտուցիոնալ ճգնաժամի, այլև՝ Հայաստանի ժողովրդավարական դիմակայունության և սահմանադրական հավասարակշռության ավելի լայն խնդրի։

Վերջին օրերին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը սկսել է նախադեպը չունեցող արշավ ընդդեմ Հայ Առաքելական Եկեղեցու, ներառյալ՝ հրապարակային հարձակողական ու հաճախ անպարկեշտ խոսույթը Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին 2-րդի՝ Հայ Եկեղեցու հոգևոր առաջնորդի հասցեին, ինչպես նաև արժեզրկող մեղադրանքներ։ Այդ ամենին հետևել են բարձրաստիճան հոգևորականների, այդ թվում՝ արքեպիսկոպոս Բագրատ Գալստանյանի կալանքները և սպառնալիքները՝ ուժով միջամտելու Եկեղեցու ներքին կյանքին։ Այսօր առավոտյան անվտանգության ուժերը փորձել են ներխուժել Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, և իրավիճակը Հայաստանում ներկայումս ծայրահեղ լարված է։

Բարդ ու մտահոգիչ է նաև կառավարության այն միտումը, որով երկրի ներսում ցանկացած ընդդիմախոսության պիտակվում է որպես «պրոռուսական»՝ անկախ անձի իրական դիրքորոշումից։ Վարչապետ Փաշինյանի այս գործելաոճը, որը ներկայացվում է իբրև հակառուսական քաղաքականություն, իրականում խիստ մոլորեցնող է։ Այն խաթարում է քաղաքական բազմազանությունը, խեղդում խոսքի ազատությունը և ճնշում է Հայաստանում ժողովրդավարական դաշտը, որն արդեն իսկ բավական խոցելի է։

Սա մի ժամանակահատված է, որն առանցքային նշանակություն ունի Եվրոպական Միության համար։ ԵՄ-ի հեղինակությունը որպես ժողովրդավարական գործընկեր դրվում է կշեռքի վրա։ Եթե Հայաստանը ձգտում է կառուցել կայուն, համապարփակ և ժողովրդավարական ապագա՝ ԵՄ-ի հետ սերտ համագործակցության տեսլականի համաձայն, ապա անհրաժեշտ է պաշտպանել, ոչ թե հանուն ժամանակավոր քաղաքական նպատակների զոհաբերել քաղաքական բազմակարծությունը, խոսքի ազատությունն ու ինստիտուցիոնալ հավասարակշռությունը։

Ուստի՝ խնդրում ենք Ձեզ այցելել Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, հանդիպել ինչպես Ազգային ժողովում ներկայացված ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի ղեկավարների, այնպես էլ քաղաքացիական հասարակության անկախ ներկայացուցիչների հետ։ Այդ քայլը կլինի հզոր ազդակ, որ ժողովրդավարությունը չի կարող սահմանափակվել մեկ ձայնով, որ Եվրոպական Միությունը կանգնած է ժողովրդավարական արժեքների պաշտպանության կողքին՝ ոչ միայն խոսքով, այլև գործով, և որ իրավապահ մարմինները պետք է ծառայեն ու պաշտպանեն քաղաքացիներին, այլ ոչ թե սպասարկեն մեկ անհատի կամքը՝ նույնիսկ եթե նա երկրի վարչապետն է։ Իրավունքի գերակայությունը, խոսքի ազատությունն ու մարդու իրավունքները պետք է միշտ հաղթանակեն։

Մենք Ձեր տրամադրության տակ ենք ցանկացած աջակցություն տրամադրելու հարցում, որը Դուք անհրաժեշտ կհամարեք։ Շնորհակալություն ժողովրդավարական արժեքներին և Հայաստանի ժողովրդի հետ ԵՄ գործընկերության խորացմանը Ձեր շարունակական նվիրվածության համար։

Կից՝ նամակի անգլերեն տեքստը

Open Letter – Urgent Appeal to Visit Etchmiadzin During Your Upcoming Trip to Armenia

On behalf of the European Armenian Federation for Justice and Democracy (EAFJD) and our 14 chapters across Europe, we write with deep concern ahead of your official visit to Armenia on Monday, 30 June.

Your visit comes at a critical moment for the Armenian people and their democratic future. As you are certainly aware, the unfolding situation surrounding the Armenian Apostolic Church, headquartered in the Holy See of Etchmiadzin is rapidly becoming not only a domestic institutional crisis, but a broader test of Armenia’s democratic resilience and constitutional balance.

In recent days, the government of the Armenian prime minister Nikol Pashinyan has escalated an unprecedented campaign against the Armenian Apostolic Church, including verbal attacks against Catholicos Karekin II, the spiritual leader of the Armenian Church by using language that is at times vulgar and deeply inappropriate, along with delegitimizing accusations. This has been followed by arrests of senior clergy such as Archbishop Bagrat Galstanyan and threats to forcibly intervene in the internal life of the Church, an institution central to Armenia’s identity and social cohesion. This morning, security forces attempted to make an incursion into the Holy See, and the situation in Armenia is now extremely tense.
Equally troubling is the government’s tendency to brand any form of domestic opposition as “pro-Russian”, regardless of the individual’s actual stance. This tactic of Mr Pashinyan disguised as part of a so-called anti-Russian policy is dangerously misleading. It is eroding political pluralism, crashing free expression, and suffocating Armenia’s fragile democratic space.

This moment matters deeply for the European Union. The EU’s credibility as a democratic partner is at stake. If Armenia is to build a resilient, inclusive, and democratic future in line with its aspirations for closer cooperation with the EU, then political pluralism, freedom of expression, and institutional balance must be protected and not sacrificed in the name of temporary political expediency.

We therefore respectfully urge you to visit the Mother See of Holy Etchmiadzin, and to meet with leaders of opposition parties in the National Assembly as well as independent voices from civil society. Doing so would send a powerful signal: that democracy must not be reduced to a single voice; that the EU stands firmly for democratic values in action, not only in principle; and that law enforcement institutions exist to serve and protect citizens and not to carry out the will of a single individual, even if he is the prime minister. The rule of law, freedom of expression, and human rights must always prevail.

We remain at your disposal for any further context or support you may require. Thank you for your continued commitment to democratic values and to strengthening the EU’s partnership with the people of Armenia.

ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ դատի կենտրոնական խորհուրդ
28 հունիս, 2025թ․