Կառավարությունը վերադառնում է նախկին կարգավորումներին
29 Մարտ 2019 Կառավարության նիստում Տրանսպորտի, կապի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարարության ներկայացմամբ այսօր` մարտի 29-ին, քննարկվեց և հաստատվեց որոշման մի նախագիծ: Կառավարությունը, վերադառնալով նախկին կարգավորմանը, հնարավորություն տվեց, առնվազն մինչև տարվա վերջ, շարունակել տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի բացառիկ երեք ծրագրերի իրականացումը:Խոսքը վերաբերում է «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի խթանման ծառայությունների», «Գյումրու և Վանաձորի տեխնոլոգիական կենտրոնների գործունեության» և «2019 թվականին Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների համաշխարհային համաժողովի կազմակերպման» ծրագրերին:
Մինչև 2019 թվականն այս ծրագրերը իրականացվել են ոլորտում առաջատարներ համարվող «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» հիմնադրամի և Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության կողմից: Հիմք ընդունելով օբյեկտիվ այն հանգամանքը, որ այս ծրագրերը բացառիկ են և դրանք կարող են իրականացվել միայն կոնկրետ կազմակերպությունների միջոցով` մինչև 2019 թվականը կառավարությունն այդ կազմակերպություններին տրամադրել է ուղղակի դրամաշնորհ՝ որպես ծրագրերի մասնակի ֆինանսավորում: Ի դեպ, պետական բյուջեից բացի ծրագրերն ունեն նաև համաֆինանսավորում:
2019 թվականից այս ծրագրերի ֆիանսավորման ձևը ևս փոխվել է և ընդհանուր հիմունքներով դարձել է մրցույթի ընթացակարգով:
Փաստորեն, այս դեպքում ևս, անտեսվել են ծրագրերի բովանդակային առանձնահատկությունները և բացառիկությունը: Որպես արդեն իսկ ձևավորված բացասական գործելակերպ՝ այս դեպքում ևս որոշիչ է դարձել մրցութային հիմքով ֆինանսավորում ապահովելու համընդհանուր ձգտումը:
Արդյունքում, տեխնոլոգիաների ոլորտում կառավարության ռազմավարական նպատակադրումներից բխող այս ծրագրերը գտվում էին փաստացի դադարեցման խնդրի առաջ: Սա անխուսափելիորեն հանգեցնելու էր նաև ոլորտի զարգացման համար շահագրգիռ կողմերի հետ պետության արդյունավետ համագործակցության ապախթանման առարկայական ռիսկերի:
Բարեբախտաբար, երեք ամիս ուշացումով, հաղթեց քաղաքականության բովանդակային պատասխանատու գերատեսչության դիրքորոշումը: Եվ այս անգամ ևս կառավարությունն ուղղեց բյուջետավորման գործընթացում իր թույլ տված բացթողումն ու վերադարձավ ֆինանսավորման նախկին ձևին, որը նմանատիպ դեպքերում հնարավոր և միակ արդյունավետ ձևն է:
Ընդ որում՝ բացառիկ բնույթ ունեցող ծրագրերի իրականացման համար իրականացնող կազմակերպություններին պետական բյուջեից ուղղակի ֆինանսավորումը «Հայաստանի Հանրապետության 2019 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի 17 կետի պահանջն է, որն առնվազն երեք ամիս ուշացումով կատարվեց կառավարության կողմից:
Արդյունքում, վերջապես վերացվեցին արհեստական խոչընդոտները՝ ռազմավարական նշանակություն ունեցող այս ծրագրերի շարունակականությունն ապահովելու համար:
Սակայն շարունակում է առնվազն զարմանալի մնալ այն, որ պատկան մարմինների կողմից, տևական ժամանակ կազմակերպված տարբեր քննարկումների արդյունքում հնարավոր չի լինում պարզել պետական ֆինանսավորմամբ իրականացվող առանձին մի շարք ծրագրերի բացառիկ բնույթը, որն, ի դեպ, շատ դեպքերում, նույնիսկ ակնհայտ է: Ի սկզբանե հաշվի չեն առնվում այդ ծրագրերի համար պատասխանատու պետական մարմինների կողմից հստակ ներկայացվող դիրքորոշումները: Եվ ֆինանսավորման մեխանիզմին առնչվող ինչ-որ տեխնիկական խնդիրներ հարուցելու արդյունքում՝ ձախողման եզրին են հասցվում տարբեր ոլորտներում ռազմավարական նշանակություն ունեցող մի շարք ծրագրեր:
Պարզ չէ նաև, թե նման խնդիրներ ունեցող քանի՞ ծրագրեր դեռ կան, որոնք, հուսանք, առաջիկայում կստանան իրենց լուծումները՝ կվերադարձվեն իրենց ֆինանսավորման նախկին ձևին և չեն դադարեցվի:
Նմանատիպ ծրագրերից մեկի մասին էլ կառավարությունը որոշում կայացրեց նախորդ նիստում: Այս ծրագրի բացառիկ նշանակությանը և ձախողման իրական ռիսկերին ու հետևանքներին վերջին օրերին մանրամասն անրադարձել ենք:
Խոսքը վերաբերում է մինչև 2019 թվականը պետական-մասնավոր գործընկերությամբ արդյունավետ իրականացվող «Արմաթ» լաբորատորիաներին, որոնք գործում են Հայաստանի բոլոր մարզերում և Արցախում: Այս լաբորատորիաների թիվը ներկայումս 260 է՝ վերապատրաստված շուրջ 300 խմբավարներով, ուր հաճախում և բարձր տեխնոլոգիաներին վերաբերող գիտելիքներ ու հմտություններ են ստանում շուրջ 6500 աշակերտներ:
Թադևոս Ավետիսյան
ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի
ծրագրերի համակարգող, տնտեսագետ